Russische plannen voor kernwapens in Wit-Rusland: Stop de nucleaire escalatie!
De Belgische Coalitie tegen Kernwapens veroordeelt de beslissing van president Vladimir Poetin om Russische kernwapens te ontplooien in Wit-Rusland. De Russische beslissing is onverantwoord, omdat ze de nucleaire dreiging in Europa verder doet oplopen. De Belgische Coalitie tegen Kernwapens roept de NAVO en Rusland op om zich te bezinnen. De kernwapenmachten moeten terug naar de onderhandelingstafel en stoppen met het ontmantelen van het nucleaire wapenbeheersingsregime.
Drie dagen na de aankondiging van president Poetin op 25 maart bevestigde zijn Wit-Russisch ambtgenoot Alexander Lukashenko de plannen om kernwapens op te stellen op zijn grondgebied. Beide landen zouden daarover een akkoord hebben bereikt. Rusland zal ook Wit-Russische militairen opleiden en zou Wit-Rusland al voorzien hebben van ‘dual-use’ raketten.
In februari vorig jaar liet Lukashenko de Wit-Russische grondwet amenderen waarmee een einde kwam aan de non-nucleaire status van Wit-Rusland. Goed een jaar later lijkt hij zijn dreiging om Russische kernwapens te ontplooien in Wit-Rusland waar te maken.
Poetin verdedigde zijn beslissing door te verwijzen naar de Amerikaanse kernbommen die al decennialang in NAVO verband liggen ontplooid in België, Duitsland, Nederland, Italië, Turkije en binnenkort ook het Verenigd Koninkrijk. Binnenkort worden die vervangen door B61-12 kernbommen die gezien worden als de meest ‘inzetbare’ kernwapens in het arsenaal van de VS. De Belgische Coalitie tegen Kernwapens veroordeelt ook de komst van deze nieuwe massavernietigingswapens.
Het concept waarbij kernwapenstaten kernwapens ontplooien in andere landen wordt ‘nuclear sharing’ genoemd. Volgens het Non-proliferatieverdrag (NPV) mogen kernwapenstaten geen kernwapens overdragen aan niet-kernwapenstaten. Het Verdrag inzake het verbod op kernwapens (TPNW) verbiedt de nucleaire taakverdeling compleet. Die brengt immens grote risico’s met zich mee zoals miscommunicatie en misrekening en verhoogt de kans op nucleaire ongelukken.
De Russische beslissing vormt het voorlopige dieptepunt in de uitholling van het nucleaire ontwapeningsregime. Washington trok zich achtereenvolgens terug uit het ABM-verdrag – dat beperkingen oplegt aan de bouw van een raketschild – de nucleaire deal met Iran, het INF-verdrag – dat korte en middellange afstandswapens verbiedt – en het Open Skies verdrag. Sinds de Russische invasie van Oekraïne heeft president Poetin de nucleaire confrontatie opgevoerd door verschillende keren te dreigen met de inzet van kernwapens.
Op 21 februari 2023 kondigde hij aan dat Rusland zijn medewerking aan New START opschortte. New START was het laatste nog functionerend bilateraal nucleair ontwapeningsakkoord dat een limiet oplegt aan de opstelling van strategische kernwapens. Moskou verklaarde gisteren bovendien dat het de VS niet langer van tevoren in kennis zal stellen van zijn raketproeven, zoals is voorzien in New START. De uitwisseling van die informatie is essentieel voor de strategische stabiliteit omdat het beide kernwapenmachten in staat stelt elkaars handelingen correct te interpreteren, zodat een proeflancering niet verward wordt met een raketaanval.
De in Europa ontplooide Amerikaanse en binnenkort Russische kernwapens verhogen de kans op een nucleaire confrontatie. Daarom wil de Belgische Coalitie tegen Kernwapens dat er een eind komt aan de politiek van nucleair taakverdeling in Europa. Verder roept de Belgische Coalitie tegen Kernwapens de landen die in bezit zijn van kernwapens op tot volledige nucleaire ontwapening en toetreding tot het TPNW.