Macron nodigt Europese landen uit in een strategische dialoog over nucleaire afschrikking
Vrijdag 7 februari deed president Macron de Franse nucleaire afschrikkingsstrategie uit de doeken tijdens een speech voor de militaire academie in Parijs. Nu Brexit feit geworden is, blijft Frankrijk over als de enige kernwapenmacht in de EU. President Macron ziet dan ook een opening om een aanzet te geven naar sterkere Europese samenwerking op vlak van defensie. In het kader van zulke samenwerking nodigde hij Europese landen uit voor een strategische dialoog over de rol van Franse kernwapens in het Europees veiligheidsbeleid.
Het hoeft niet gezegd dat nucleaire ontwapening in crisis verkeert nadat de VS en Rusland zich terugtrokken uit het INF-verdrag, de VS dreigen het New START verdrag niet te verlengen en het JCPOA al langer op de helling staat. Bovendien zijn de grote kernwapenmachten allemaal begonnen aan een grote moderniseringsbeweging van hun kernwapenarsenaal. Een beweging die ook haar invloed zal hebben op de illegale Amerikaanse kernwapens die zich in ons land in Kleine Brogel bevinden. Het spreekt van grote hypocrisie dat de vijf kernmachten verwachten dat de rest van de wereld zich aan de overeengekomen afspraken houdt, terwijl ze zelf geen stappen tot ontwapening zetten. Als Frankrijk werkelijk een verantwoordelijke voortrekkersrol wil spelen voor het Europees defensiebeleid en multilateralisme wil ondersteunen, dan moet het kernwapens verwerpen.
Het gevaar op een nieuwe wapenwedloop is namelijk reëel. Hoewel binnen de nucleaire afschrikkings-strategie vaak geopperd wordt dat kernwapens er zijn om nooit gebruikt te worden, zien we vandaag dat tactische kernwapens zo ontwikkeld worden dat ze efficiënter en gemakkelijker inzetbaar zijn. Hiermee wordt de drempel voor het effectief inzetten van kernwapens duidelijk verlaagd. Zulke wapens worden meer en meer gezien als een manier om oorlogen uit te vechten en te winnen in plaats van enkel een manier tot afschrikken van de tegenstander. Om nog maar te zwijgen van het risico op ongelukken en oneigenlijk gebruik.
In een groeiend instabiel internationaal bestel, waar de regionale conflicten de voorbije jaren enkel toenamen, vormt zulk een wapenwedloop een existentieel gevaar. De humanitaire gevolgen van een nucleaire oorlog zijn niet te overzien en zouden het einde van onze samenleving zoals we ze kennen betekenen. Het Internationaal Comité van het Rode Kruis bevestigde dat geen enkel land ter wereld in staat is om zich hierop voor te bereiden. Bovendien zouden de gevolgen voor het klimaat en de landbouw 2 miljard mensenlevens in gevaar brengen.
In deze context is de herbevestiging van de strategie van nucleaire afschrikking uitermate zorgwekkend. Er is geen nood aan meer afschrikking, eerder aan meer ontwapening. Indien België het Non-Proliferatie Verdrag (NPV) serieus neemt, zal het niet toestaan dat er een Europese nucleaire doctrine vanuit Frankrijk komt. Het NPV verplicht ons namelijk om de ontwapeningsonderhandelingen voort te zetten, niet om het aantal staten dat deelneemt aan het dreigen met het gebruik van massavernietigingswapens uit te breiden. Europese staten moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen en de idee dat we nucleaire afschrikking nodig hebben voor onze veiligheid verwerpen. In tegenstelling tot wat Macron beweert, is dreigen met nucleaire verwoesting helemaal geen realistische strategie om tot een veiliger Europa te komen.
Willen we vermijden dat Europa opnieuw het terrein wordt van een grootschalige oorlog, moeten we overgaan op ontwapening en op zoek gaan naar diplomatieke oplossingen. De enige manier om dit te garanderen is het verbieden van kernwapens en dus het ondertekenen en ratificeren van het VN verbodsverdrag op kernwapens. Indien België geloofwaardig verder wil ijveren voor kernontwapening, zal het dan ook niet ingaan op het voorstel van Macron maar integendeel deze met sterke bewoordingen tegengaan en met concrete stappen tot ontwapening komen.