Nucleaire actiebereidheid van de Mays en de Trumps van deze wereld is angstaanjagend
In de Verenigde Staten is de officiële Republikeinse presidentskandidaat een man die in publieke interviews achteloos opmerkt dat het misschien geen slecht idee is dat Japan, Zuid-Korea of Saoedi-Arabië hun eigen kernwapens zouden ontwikkelen. Tijdens een recent overleg met een Amerikaanse buitenlands beleidsadviseur zou Trump volgens de Amerikaanse televisiezender MSNBC bovendien meermaals gevraagd hebben waarom “we geen kernwapens inzetten, als we erover beschikken?”. In de VS is de president de hoogste bevelhebber en heeft hij (of zij) de eindbeslissing over het gebruik van kernwapens, net zoals president Truman dat had in 1945. Donald Trump is vooralsnog geen president maar zijn uitspraken boezemen vriend en vijand nu al angst in.
In Groot-Brittannië, waar Theresa May wel effectief premier is, antwoordde zij tijdens haar eerste grote parlementaire zitting zonder verpinken en met een angstwekkende overtuiging ‘ja’ op de vraag of ze haar goedkeuring zou geven voor een nucleaire aanval. Kernwapens zijn arbitraire massavernietigingswapens maar de huidige Britse premier ziet er blijkbaar geen graten in om honderdduizenden onschuldige mannen, vrouwen en kinderen de dood in te jagen.
De actiebereidheid van de Mays en de Trumps van deze wereld is simpelweg angstaanjagend. De VS beschikt over 7100 kernwapens, waarvan 1538 kernkoppen effectief ontplooid zijn op intercontinentale raketten en klaarliggen op militaire basissen (ook in België) om in een minimum van tijd gelanceerd te worden. Groot-Brittannië beschikt over 215 kernwapens en heeft te allen tijde een duikboot op patrouille die bewapend is met 40 kernkoppen die elk acht keer krachtiger zijn dan de bom die Hiroshima vernietigde.
Kernwapens krijgen weer een belangrijkere rol, en dat terwijl de confrontatie tussen de NAVO en Rusland uit de hand dreigt te lopen. In plaats van de rol van kernwapens terug te schroeven en te streven naar een kernwapenvrije wereld, zijn alle kernwapenstaten bezig met een grootschalig moderniseringsprogramma die hun nucleair arsenaal moet garanderen tot ver in de 21e eeuw. In de VS is een moderniseringsprogramma aan de gang dat 1000 miljard dollar zal kosten. Onderdeel van dit gigantische programma is de modernisering van de B61 kernbommen, waarvan er in NAVO-verband een twintigtal op de Belgische militaire luchtmachtbasis van Kleine Brogel gestockeerd liggen.
Op 1 augustus kondigde het Amerikaanse agentschap dat verantwoordelijk is voor de productie van nieuwe kernwapens (National Nuclear Security Administration) aan dat het na vier jaar voorbereidend onderzoek, formeel de goedkeuring gegeven heeft om te starten met de voorbereidende productiefase van het moderniseringsprogramma. In 2020 zal de eerste nieuwe B61-12 kernbom afgeleverd worden, gevolgd door een grootschalige productiefase die moet resulteren in 400 nieuwe kernbommen. Deze formele aankondiging haalde de Belgische pers niet, maar is nochtans niet onbelangrijk voor ons land. De geüpgrade B61 kernbommen krijgen een nieuw staartstuk waardoor het precisiebommen worden en er nieuwe Belgische gevechtsvliegtuigen nodig zijn om ze te vervoeren en af te leveren. Tegen 2020 moeten de bestaande B61 kernbommen uit Kleine Brogel naar de VS terugvliegen om te ‘moderniseren’. België heeft hiermee ingestemd en dwarsboomt daarmee actief de weg naar een kernwapenvrije wereld. Een verplichting die nochtans rust op de schouders van elk lid van het internationaal non-proliferatieverdrag (Artikel 6) en bovendien een streven dat België letterlijk opgenomen heeft in zijn huidige regeringsverklaring.
Het kan nochtans anders. Een groep van 127 landen wil het proces naar een kernwapenvrije wereld eindelijk op gang trekken. Verwacht wordt dat de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties aanstaande oktober een resolutie zal goedkeuren waardoor in 2017 al onderhandelingen over een wereldwijd kernwapenverbod van start kunnen gaan.
Wanneer gaat België eindelijk kernwapens verbieden en dit hoopvolle en noodzakelijke internationale initiatief versterken? Hebben we dan werkelijk niets geleerd van Hiroshima en Nagasaki? Exact 71 jaar geleden stierven of geraakten honderdduizenden mensen verminkt bij de ontploffing van twee relatief kleine kernbommen boven deze twee Japanse steden, waarvoor het Belgische bedrijf Union Minière notabene 75% van het uraniumerts leverde.
Aangezien het dit jaar geen ‘jubileumjaar’ betreft en de Olympische spelen in Brazilië hetzelfde weekend ook van start gaan, zal de herdenking van deze tragische gebeurtenis wellicht minder aandacht krijgen. Nochtans is die aandacht wel nodig, misschien zelfs meer dan ooit in deze turbulente tijden. Onze beleidsmakers lijken te vergeten dat we herdenken om niet te vergeten, en vooral om niet opnieuw dezelfde fouten te maken.
Dit opiniestuk verscheen ook in De Morgen op 5 augustus 2016